Opinie: netneutraliteit op mobiele netwerken

Wat is netneutraliteit

Netneutraliteit betekent kortgezegd dat de internetprovider geen restricties geeft aan de typen data die hij of zij verwerkt. Meer over Netneutraliteit op wikipedia. Je hoort de term de laatste tijd vaak omdat KPN haar klanten meer geld wil laten betalen voor bepaalde typen mobiele internetdiensten.

Netneutraliteit in Nederland

In Nederland staan wij over het algemeen vrij flexibel tegenover netneutraliteit. Zo kennen we in Nederland fair use policies (beperken van grootverbruik en bepaalde typen verkeer) en mogen Nederlandse providers traffic shaping toepassen, waarmee bepaalde typen verkeer voorrang krijgen op andere typen verkeer.

Traffic shaping en prioriteit voor realtime verkeer

Traffic shaping, het inperken van bepaalde typen verkeer, kan erg handig zijn. Zo kan bijvoorbeeld een VoIP gesprek voorrang krijgen op een e-mail of een download om zo audioverkeer ongestoord te laten verlopen. Hiermee waarborg je de kwaliteit van realtime diensten.

T-Mobile en onbeperkt internet

Het was T-Mobile die in 2006 onbeperkt internet op je mobiel begon aan te bieden. Ze stapte af van de betaling voor verbruik en stapte over naar een onbeperkt model voor een vast bedrag per maand. Niet zonder succes: T-Mobile kreeg snel veel klanten die graag gebruik maakten van dit aanbod. Andere providers zoals KPN en Vodafone stapten ook over naar onbeperkt mobiel internet voor een vast bedrag per maand. Voor T-Mobile bleek het model zo succesvol dat het in 2010 problemen met de capaciteit met zich bracht. Vodafone zag risico’s voor hun bestaande businessmodel en legde restricties op: VoIP bellen met de mobiel was alleen toegestaan met een speciaal VoIP-abonnement. Ook T-Mobile paste zijn model aan en schakelde over naar een fair use policy. Na een bepaalde bandbreedtedrempel (1 tot 2 Gb) werd de geboden snelheid van het mobiel internet automatisch lager.

Bandbreedtegebruik van mobiele diensten

Het T-Mobile model is voor de gebruiker heel mooi. Als men fair use zou combineren met traffic shaping van het verkeer, dan garandeer je de beste gebruikerservaring voor de klant. Om een beetje een gevoel te geven bij de data die verschillende soorten verkeer gebruiken, staat hieronder een tabel met verbruik van verschillende type diensten per stuk, tijdseenheid of gemiddeld gebruik.

Je ziet in de tabel dat het audiostreams (internetradio/ spotify) en videostreams (youtube/live) zijn die de meeste bandbreedte gebruiken.

Blackberry, iPhone en Android

Het bestaande inkomstenmodel van de mobiele operators bestond eind 2010 globaal uit betalen voor:

• Bellen
• SMS (en MMS)
• een vast bedrag voor je internetverbinding.

Blackberry begon echter aan de inkomstenbron SMS te knabbelen en introduceerde Ping, een soort SMS via het internet en daarmee kon je SMS-bundel de deur uit. In eerste instantie was KPN enthousiast en maakte er dapper reclame voor. Een Ping app voor Samsung, iPhone en Android volgden. Al snel kwam er een nieuwe speler op de markt met de naam WhatsApp. Hiermee kon je niet alleen berichten, maar ook foto’s en video’s versturen en niet alleen naar een iPhone, maar ook van iPhones naar Android telefoons en daarna ook naar Blackberry toestellen. Weg inkomsten uit SMS- en MMS-bundels en hier stopte het niet. Android kwam met ingebouwde VoIP-ondersteuning waar Nokia dit ook al enige tijd had. Skype kwam met ondersteuning voor spraak- en videobellen en ook andere applicaties die cross-platform spraak mogelijk maakten over de dataverbinding deden snel hun intrede.

KPN: chat- en VoIP-abonnementen

En toen werd het KPN te veel. Daar gaan je inkomsten en dat kan natuurlijk niet, en dus komt KPN nu als eerste met speciale abonnementen voor diensten als WhatsApp en VoIP. Dit terwijl ze er twee jaar geleden nog reclame voor maakte. In de zomer van 2011 zal KPN starten met de verkoop van deze abonnementen. De politiek reageert geschokt, OPTA vindt het prima en T-Mobile en Vodafone houden zich nog even stil.

Het is vreemd dat KPN in 2010 reclame maakt voor Ping en een jaar later gelijksoortige diensten als WhatsApp gaat blokkeren als er niet extra wordt betaald. De vraag is of dit protectionistische systeem van KPN gaat werken. De muziekindustrie heeft jaren protectionistisch gehandeld en gevochten tegen het downloaden van muziek en dit heeft niets opgeleverd. Daarnaast zijn er straks technische middelen om verkeersdetectie tegen te gaan.

Ook is er een kans dat de klanten van KPN niet akkoord gaan met deze wijziging. Sony heeft in het verleden functionaliteit waarvoor zij reclame maakte uit hun PS3 verwijderd. Het blokkeren van deze bestaande Other OS functionaliteit zorgde uiteindelijk voor de grootste hack van persoonsgegevens tot nu. De vergelijking gaat niet helemaal op: KPN wijzigt een dienst, Sony de functionaliteit van het product, maar de gelijkenissen zijn zichtbaar.

Update 10/05 15:02: je hebt het bericht nog niet uit je pen, ofKPN besluit toch van de chat heffing af te zien. VoIP abonnementen komen er wel, maar niet voor bestaande abonnees. Dat noemen we in de politiek een proefballonnetje ;).

De toekomst van mobiel internet

Het is de vraag wat de andere Nederlandse operators gaan doen. Ik denk dat het T-Mobile model – fair use en Traffic shaping – voorlopig nog even afdoende moet zijn. Wel zou het goed zijn als een provider duidelijk hoe traffic shaping binnen het netwerk is ingericht. Uiteindelijk wordt alles data en de vraag is wat daarin de plek is van de huidige operators. Zo komt 4G (LTE/ WiMAX) eraan en wordt er onderzoek gedaan naar zogenaamde pervasive netwerken waarin WIFI en LTE samenkomen. Je bent dan met één apparaat verbonden met meerdere netwerken en diensten worden onafgebroken aangeboden, ook al ga je van je WIFI naar je LTE netwerk.